179. pasartea

Salguèn hiztegiaren bigarren alea zuzentzeari ekin zion, oinarrizko materialik gabe ezer gutxi egin bazuen ere. Gideren orri batzuk euskaratu zituen, helburu zehatzik gabe, hitzek hiztegiaren testuinguru faboragarritik kanpo erakusten zuten portaera neurtzeko. Nola “korri­tzen” zuten ikusteko, esan ohi zuen berak.

Giderengana Le Journal-en bitartez jo zuen. Garai hartan, kontagintza teknikak garatzeko bide emankorrena egunkariak, biografiak eta memoriak lantzea izan zitekeelakoan, haren irakurketari ekina zen. Petite dame-ren koadernoak deituriko lanak interesatu zuen benetan, ordea —Notes pour l’histoire authentique d’André Gide—, Maria van Rysselberghek, garaiko giro artistikoan petite dame izenaz ezagunagoak, lehenbiziko gerra ostetik “Inmoralista”ren heriotza bitartean, haren ezkutuan, keinu txikienaren akta hartuz, osaturikoa.

Garai hartan xehetasun txikienen zehaztasuna zuen ikasgai. Hamaika Pauso-n gauza txiki-xeheak atxikitzeko ahalmena. Petite damek xehetasunak erabateko fideltasunez eta aberastasunez gordetzeko erakusten duen gaitasuna, askotan ustez funtsezkoena ahaztu arren, —adibidez: “ez dakit zertarako elkartu ginen Du Bois-enean, baina Gidek antzararen saltsa goraipatu zuen”—.

Salguèko egonaldia laburra izan zen, astebete eskas, eta ez zen kontatzerik merezi lukeen deus gertatu, ezpada bi egunen buruan Susanaren sinpletasuna gero eta nardagarriago gertatzen zitzaiola. Hain zuzen, haren sexu eskaintzaz nekatzen hasia zen ordurako. Hark, berriz, egoera hori probokatzen plazer bailuen —bazirudien gogoko zuela Iñaki Abaitua inguratuta eta urduri, ihes egin nahian ikustea—, areagotu egiten zituen erasoak.